नंदुरबारच्या हर्ष पाटीलचा प्रेरणादायी प्रवास
Saffron Farming success: नंदुरबारच्या हर्ष पाटीलने बी.टेक केलंय कंप्युटर सायन्समध्ये. कॉर्पोरेट नोकरीच्या सोयीस्कर मार्गाऐवजी त्याने व्यवसायाचा रस्ता निवडला. कुटुंब शेतीवर अवलंबून असल्यामुळे शेतीची तोंडओळख होती, पण आधुनिक तंत्रज्ञान आणि शेती यांचा मेळ कसा घालायचा, याचा विचार सुरू होता.
रिसर्च करताना त्याला केशर शेतीचा (Saffron Farming success) पर्याय सापडला. काश्मीरच्या हवामानाशिवाय महाराष्ट्रात केशर उगवेल का? या प्रश्नाने त्याच्या मनात विचारांचं वादळ उठवलं. अभ्यास, प्रयोग आणि जिद्द यांच्या जोरावर त्याने “पाटील फार्म” ची स्थापना केली.
नंदुरबारचा हर्ष पाटील हा एक उत्तम उदाहरण आहे की, आधुनिक तंत्रज्ञान आणि पारंपरिक शेती यांचा योग्य मेळ घालून मोठे यश कसे मिळवता येते. बी.टेक (कंप्युटर सायन्स) पूर्ण करून कॉर्पोरेट नोकरीच्या सोयीस्कर मार्गाऐवजी त्याने स्वतःचा व्यवसाय उभा करण्याचा निर्णय घेतला. पारंपरिक शेतीला आधुनिक तंत्रज्ञानाची जोड देण्याच्या विचारातून हर्षने एरोपोनिक पद्धतीने केशर शेती करण्याचा प्रयोग यशस्वी केला.
एरोपोनिक शेतीचा यशस्वी प्रयोग
- 2023 मध्ये सुरुवात: हर्षने 15×16 स्क्वेअर फूटच्या जागेत एरोपोनिक पद्धतीने केशर शेतीला सुरुवात केली.
- पद्धत:
- मातीशिवाय फक्त धुके आणि हवेमध्ये झाडे लावली जातात.
- काश्मीरसारखे थंड हवामान तयार करण्यासाठी एअर चिलर, ह्युमिडिफायर आणि PUF पॅनेल्स वापरण्यात आले.
- प्रारंभिक गुंतवणूक:
- काश्मीरमधून 800 रुपये प्रति किलो दराने 200 किलो केशर कंद विकत घेतले.
- एकूण गुंतवणूक सुमारे 5 लाख रुपये केली.
- पहिला हंगाम:
- पहिल्या हंगामात केवळ 300 ग्रॅम उत्पादन मिळाले.
- यामुळे आत्मविश्वास मिळाला आणि पुढील उत्पादनात सुधारणा केली.
2023 मध्ये हर्षने 15×16 स्क्वेअर फूटच्या खोलीत एरोपोनिक पद्धतीने केशर शेतीला सुरुवात केली. ही अशी पद्धत आहे जिथे मातीचा वापर न करता फक्त धुके आणि हवेमध्ये झाडांची लागवड होते. काश्मीरसारखे थंड हवामान तयार करण्यासाठी एअर चिलर, ह्युमिडिफायर, आणि PUF पॅनेल्सचा वापर केला.
Saffron Farming success
सुरुवातीला, काश्मीरहून 800 रुपये प्रति किलो दराने 200 किलो केशरचे कंद विकत घेतले आणि सुमारे 5 लाखांची गुंतवणूक केली. पहिल्या हंगामात केवळ 300 ग्रॅम केशराचे उत्पादन मिळाले, पण त्यातूनच पुढचा आत्मविश्वास निर्माण झाला.
आजचा यशस्वी प्रवास
आज “पाटील फार्म” 1300 स्क्वेअर फूट क्षेत्रावर पसरलं आहे. 2024 मध्ये, हर्षने 2000 किलो कंदांपासून 3 किलो केशराचं उत्पादन घेतलं. बाजारात केशरचा दर 7-8 लाख रुपये प्रति किलो असताना, हर्ष 700-800 रुपये प्रति ग्रॅम दराने विक्री करतो. यामुळे त्याचा वार्षिक रेव्हेन्यू 21 लाखांहून अधिक आहे.
सोशल मीडियावरून विक्री आणि मार्गदर्शन
- 2024 मध्ये विस्तार:
- “पाटील फार्म” आता 1300 स्क्वेअर फूट क्षेत्रावर पसरले आहे.
- 2000 किलो कंदांपासून 3 किलो केशर उत्पादन मिळाले.
- उत्पन्न:
- केशर बाजारभाव 7-8 लाख रुपये प्रति किलो असताना हर्षने 700-800 रुपये प्रति ग्रॅम विक्री केली.
- एकूण वार्षिक उत्पन्न 21 लाख रुपयांपेक्षा अधिक मिळाले.
सोशल मीडियावरून विक्री आणि मार्गदर्शन
हर्ष यांनी केशर विक्रीसाठी Instagram आणि WhatsApp यांसारख्या प्लॅटफॉर्म्सचा वापर केला. “Saffron Diaries” द्वारे विक्रीसह माहिती प्रसार सुरू केला.. त्याचबरोबर वीकेंड वर्कशॉप्सच्या माध्यमातून इनडोअर केशर शेतीची माहिती देतो. आतापर्यंत त्याने 75 भारतीय, तसेच USA आणि फ्रान्समधील विद्यार्थ्यांना प्रशिक्षण दिलं आहे.
Saffron Farming success
प्रेरणादायी यश
- 2024 मध्ये कोटा कृषी विद्यापीठाने इनडोअर केशर शेतीबाबत मार्गदर्शनासाठी हर्षला आमंत्रित केलं होतं.
- हर्षचा प्रवास हे दाखवतो की, आधुनिक शेतीतूनही मोठ्या प्रमाणावर उत्पन्न मिळवता येतं. नोकरी मागणारे न बनता, इतरांना रोजगार देणारे बना – हीच हर्षची प्रेरणा!
👉 Saffron Farming success: हर्ष पाटीलचा हा प्रवास नव्या पिढीसाठी प्रेरणादायी आहे. आधुनिक तंत्रज्ञान, स्मार्ट शेती आणि बाजारपेठेचा योग्य अभ्यास यांच्या मदतीने शेतीला नवा आयाम मिळतोय! 🌱💪
नागपूरचे एक जोडपे त्यांच्या फ्लॅटमध्ये 400 चौरस फूट खोलीमध्ये जगातील सर्वात महागडा मसाला-केशर-माती किंवा पाण्याशिवाय पिकवत आहे. भारतातील सर्वात उष्ण शहरांपैकी एक असलेल्या नागपूरमध्ये काश्मीरच्या वातावरणाची पुनर्रचना करताना, त्यांनी एक नाविन्यपूर्ण एरोपोनिक तंत्राचा वापर करून वार्षिक 50 लाख रुपये उत्पन्न मिळवले. बी. बी. ए. पदवीधर अक्षय होले आणि त्यांची बँकर पत्नी दिव्या लोहाकरे होले यांनी 2020 मध्ये शहरातील लोकसेवा नगर परिसरातील त्यांच्या गच्चीवर उभ्या एरोपोनिक 80 चौरस फूट युनिटसह एक सामान्य प्रयोग सुरू केला. “आम्ही केशराची लागवड करण्याचा निर्णय घेतला कारण ते महाग आहे, त्याची मागणी जास्त आहे तर देशात उत्पादन कमी आहे”, अक्षय म्हणाला. या जोडप्याने त्यांचा अपारंपरिक उपक्रम सुरू करण्यापूर्वी, पारंपरिक केशराच्या शेतीचे बारकावे शिकत, अडीच महिने काश्मीरमध्ये दोन वर्षे घालवले.
शेतीविषयक अधिक माहिती वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
कृषी यशोगाथा: शेतीतून करोडपती होण्याची संधी ! या तरुण शेतकऱ्याने दाखवला नवा मार्ग
कृषी माहिती: शेतकऱ्यांसाठी सुवर्णसंधी ! आंब्याच्या ‘या’ 11 जातींमधून लाखोंचा नफा
कृषी यशोगाथा: नैसर्गिक शेतीबद्दल कृषी सदस्यांकडून प्रशिक्षण
कृषी यशोगाथा: स्ट्रॉबेरीच्या शेतीमुळे नशीब बदलले, केवळ 5 महिन्यांत कमावले 9 लाख