Tractor Diesel Saving Tips: आजच्या यांत्रिकी शेतीच्या युगात ट्रॅक्टर हे शेतकऱ्याचं सर्वात महत्त्वाचं हत्यार बनलं आहे. नांगरणी, कुळवणी, खुरपणी, पेरणी, फवारणी, पिक काढणी, वाहतूक – शेतीतील जवळपास प्रत्येक काम ट्रॅक्टरच्या सहाय्याने पार पाडलं जातं. पण, जसे जसे ट्रॅक्टरचा वापर वाढतो, तसतसे त्याचे इंधन (डिझेल) खर्चही मोठ्या प्रमाणात वाढतो.
महागडं डिझेल आणि त्यात दर महिन्याला बदलणारे दर, यामुळे शेतकऱ्यांचा नफा कमी होतो. परंतु, काही स्मार्ट उपाय आणि सवयी अंगीकारल्यास आपण सहजपणे ट्रॅक्टरचं डिझेल वाचवू शकतो आणि हजारो रुपयांची बचत करू शकतो. चला तर मग, आज आपण हे डिझेल वाचवण्याचे ‘सोपे पण जबरदस्त’ फंडे जाणून घेऊया.
ट्रॅक्टरचं डिझेल वाचवा, खर्चावर लगाम लावा – ह्या आहेत ‘बिनखर्ची’ शेतकऱ्यांसाठी खास बचतीच्या १० टिप्स
- इंधन इंजेक्टरची तपासणी करा
इंजेक्टर म्हणजेच ट्रॅक्टरच्या इंजिनात डिझेल पोचवण्याचं महत्त्वाचं यंत्र. बऱ्याचदा ट्रॅक्टरवर अगदी कमीत कमी भार दिला तरी देखील काळा धूर सोडताना आपल्याला दिसून येते. हे लक्षण इंजेक्टर मध्ये बिघाड झाल्याचे असू शकते किंवा ट्रॅक्टरचा पिकअप कमी होताना दिसून येत. ही जर समस्या असेल तर इंजिनमधील डिझेल योग्य जळणार नाही व इंधन वाया जाईल. जर इंजेक्टरमध्ये अडथळा असेल, जास्त कार्बन जमा झालं असेल किंवा तो खराब झालेला असेल, तर डिझेल नीट जळत नाही आणि काळा धूर निघतो. त्यामुळे डिझेलचा अपव्यय होतो आणि ट्रॅक्टरचं मायलेजही कमी होतं.
सल्ला:
दर तीन-चार महिन्यांनी इंजेक्टर साफ करून घ्या किंवा विश्वासार्ह मेकॅनिककडून तपासणी करून घ्या.
- पीटीओ शाफ्टचा वापर आवश्यकतेनुसार करा
आपल्याला माहित आहे की पिटीओ शाफ्ट ट्रॅक्टरच्या मागच्या बाजूला असतो व बऱ्याचदा शेतकरी त्यावर कव्हर घट्ट करतात. अशा सगळ्या परिस्थितीमध्ये जर चुकून पिटीओ शाफ्टचा लिव्हर चालू ठेवला तर पीटीओ शाफ्ट सतत फिरत राहिल व आपल्याला कळणार देखील नाही. ट्रॅक्टरच्या मागच्या बाजूला असणारा PTO (Power Take-Off) शाफ्ट अनेक यंत्रांना चालवण्यासाठी वापरला जातो – जसं की थ्रेशर, स्प्रे पंप, रोटावेटर इत्यादी. पण बऱ्याच वेळा PTO शाफ्ट वापरत नसतानाही तो चालू राहतो, त्यामुळे डिझेल अनावश्यक खर्ची पडतो.
सल्ला:
कोणतंही यंत्र PTO शाफ्टला जोडलेलं नसेल, तर PTO बंद ठेवावं. यामुळे सुमारे 15 ते 20% इंधनाची बचत होऊ शकते.
- शेतात योग्य दिशेने ट्रॅक्टर चालवा
शेतात ट्रॅक्टर चालवताना जर आपण रुंदीच्या दिशेने (widthwise) चालवतो, तर दर थोड्या वेळाने ट्रॅक्टर वळवावा लागतो. ही छोटी परत खूप महत्त्वाची बाब आहे. जेव्हा ट्रॅक्टरच्या साह्याने शेतामध्ये नांगरणी किंवा इतर काम केले जाते तेव्हा ट्रॅक्टर नेहमी रुंदी ऐवजी शेताच्या लांबीच्या दिशेने चालवणे गरजेचे आहे. हे वळवणं म्हणजे जास्त डिझेलचा वापर. त्याउलट, जर लांबीच्या दिशेने (lengthwise) चालवलं, तर ट्रॅक्टर सरळ आणि जास्त वेळ चालतं, त्यामुळे इंधन कमी लागतं. रुंदीच्या दिशेने ट्रॅक्टर चालवला तर लवकर तो परत परत वळवावा लागतो व साहजिकच यामुळे डिझेल जास्त लागते. त्या तुलनेत मात्र तुम्ही शेताच्या लांबीच्या दिशेने ट्रॅक्टर चालवले तर परत परत तुम्हाला ट्रॅक्टर फिरवावे लागत नाही व त्यामुळे देखील डिझेलची बरीच बचत होते.
सल्ला:
शेती करताना शक्यतो लांबीच्या दिशेने ट्रॅक्टर चालवण्याचा प्रयत्न करा.
- टायरचा प्रेशर योग्य ठेवा
ट्रॅक्टरच्या टायरमध्ये योग्य प्रमाणात हवा नसेल, तर ट्रॅक्टरला जास्त मेहनत घ्यावी लागते आणि त्यामुळे इंधनाचा वापर वाढतो. टायरचा प्रेशर जास्त असेल, तर घसरण वाढते. दोन्ही परिस्थितीत डिझेल जास्त लागतं.
सल्ला:
आगाऊ हंगाम सुरू करण्यापूर्वी आणि दर महिन्याला एकदा टायर प्रेशरची तपासणी करा. PTO कामासाठी मागच्या टायर्समध्ये 18-20 PSI आणि पुढच्या टायर्समध्ये 25 PSI हवा असणं योग्य मानलं जातं.
- योग्य वेग आणि गिअरमध्ये ट्रॅक्टर चालवा
बऱ्याच वेळा ट्रॅक्टर फार कमी किंवा फार जास्त वेगाने चालवलं जातं, त्यामुळे डिझेलचा खूप अपव्यय होतो. काही शेतकरी जड काम करताना कमी गिअरमध्ये ट्रॅक्टर चालवत राहतात, ज्यामुळे इंजिनवर ताण येतो.
सल्ला:
कामाच्या स्वरूपानुसार योग्य गिअर निवडून ट्रॅक्टर चालवा. हलकी कामं करताना उच्च गिअर वापरावा आणि आवश्यकतेनुसार क्लच फार वेळ दबवून ठेवू नये.
- फिल्टर वेळेवर साफ करा किंवा बदलून घ्या
एअर फिल्टर, डिझेल फिल्टर आणि तेल फिल्टर हे इंजिनचे जीव असतात. जर हे फिल्टर जास्त मळलेले असतील, तर इंजिनला जास्त जोर लावावा लागतो. परिणामी डिझेल जास्त लागतं.
सल्ला:
प्रत्येक हंगामानंतर किंवा 250-300 तासांनी सर्व फिल्टर साफ करा किंवा आवश्यक असल्यास नवीन बसवा.
- ट्रॅक्टरचं वेळेवर सर्व्हिसिंग आवश्यक
काही शेतकरी ट्रॅक्टर चालू राहेपर्यंत सर्विसिंगकडे लक्ष देत नाहीत. पण सर्विसिंग वेळेवर केल्यास इंजिन नीट चालतं, मायलेज वाढतं आणि डिझेलही वाचतो.
सल्ला:
प्रत्येक 500-600 कामाच्या तासांनंतर किंवा कंपनीने सांगितलेल्या अंतरावर ट्रॅक्टरचं सर्व्हिसिंग करून घ्या.
- अवजड वजन न लावता ट्रॉली चालवा
बऱ्याच वेळा शेतकरी ट्रॉलीमध्ये क्षमता पेक्षा जास्त माल भरतात. त्यामुळे ट्रॅक्टरवर ताण येतो आणि इंधनही अधिक लागते.
सल्ला:
शिफारस केलेल्या क्षमतेनुसारच ट्रॉली भरावी. जास्त वजनाच्या वेळेस गिअर योग्य ठेवा.
- ट्रॅक्टरवर जास्त वेळ थांबवू नका
बऱ्याच वेळा शेतकरी ट्रॅक्टर चालू ठेवून गप्पा मारतात किंवा विश्रांती घेतात. हे इंजिन सुरू असल्यामुळे डिझेलचा अपव्यय होतो.
सल्ला:
जर 5 मिनिटांपेक्षा जास्त वेळ ट्रॅक्टर वापरायचा नसेल, तर इंजिन बंद करा.
- डिझेलची शुद्धता तपासा
कधी कधी स्थानिक बाजारातून घेण्यात आलेल्या डिझेलमध्ये पाण्याचं प्रमाण अधिक असतं. अशा डिझेलमुळे इंजिन नीट चालत नाही आणि मायलेज कमी होतं.
सल्ला:
विश्वासार्ह पेट्रोल पंपावरूनच डिझेल भरा. शक्य असल्यास डिझेल फिल्टर मशीन वापरा.
शेवटी – ‘बचत हीच कमाई!’
Tractor Diesel Saving Tips: शेतकरी मित्रांनो, वरील सर्व टिप्स फारशा खर्चिक नाहीत, पण जर तुम्ही यांचा नियमितपणे सराव केला तर महिन्याला हजारो रुपयांची डिझेल वाचवू शकता. हे पैसे तुम्ही खत, बियाणं, औषधं किंवा इतर शेतीच्या गरजांवर वापरू शकता.
आपला ट्रॅक्टर जर योग्य प्रकारे वापरला आणि नीट सांभाळला, तर तोच आपला खरा साथीदार होतो – कामातही आणि बचतीतही!
ट्रॅक्टरचे इंजिन जास्त गरम होतंय? ‘या’ गोष्टी लक्षात ठेवा आणि इंजिनचे आयुष्य वाढवा
आपला ट्रॅक्टर वाचवा, इंधन वाचवा, पैसा वाचवा! 
Tractor Diesel Saving Tips: ट्रॅक्टर हे शेतकऱ्याचं खरं साथीदारच झालं आहे. कुठलीही मशागत असो, नांगरणी, रोटावेटर चालवणे, ट्रॉलीने माल ने-आण करणे – ट्रॅक्टरशिवाय शक्यच नाही. पण या सगळ्याचा एक महत्त्वाचा भाग म्हणजे ट्रॅक्टरचा मेंटेनन्स आणि डिझेलचा खर्च.
बऱ्याच वेळा आपल्याला वाटतं की ट्रॅक्टर डिझेल खूप खातंय, रोजचं काम होतंय पण खर्च मात्र झपाट्याने वाढतोय. आणि खरं सांगायचं तर, वाढत्या डिझेल दरांमुळे हा खर्च पेलणं फार कठीण होतंय. पण जर आपण काही साध्या-सोप्या आणि महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात घेतल्या, तर ट्रॅक्टरचं मायलेज वाढवणं आणि डिझेलची बचत करणं शक्य आहे.
Tractor Diesel Saving Tips: शेतकरी बंधूंनो, डिझेलवर कंट्रोल ठेवला, तर ट्रॅक्टर चालवूनही खिशाला जास्त फटका बसणार नाही. थोडं जागरूक राहिलं, नियमित देखभाल केली, चुकीच्या सवयी टाळल्या, तर खर्चही कमी होईल आणि कामही वेळेत पूर्ण होईल.
चला तर मग, या लेखामधून आपण जाणून घेऊया की ट्रॅक्टरचा डिझेल वाचवण्यासाठी कोणत्या टिप्स उपयोगी पडू शकतात, आणि शेतात जास्त काम करूनही कसा होईल खर्चात बचाव!
Tractor Diesel Saving Tips: जर तुम्हाला हा लेख उपयोगी वाटला, तर इतर शेतकरी बांधवांनाही नक्की शेअर करा. आपली शेती सक्षम, शाश्वत आणि किफायतशीर बनवण्याची ही सुरुवात आहे!
