एका लिटर दुधाने केली व्यवसायाला सुरुवात:
Dairy Business: जिल्ह्यातील एक तरुण गणेश अंधारे ही गावातील परिस्थितीतून शिकत वाढलेल्या एका तरुणाची प्रेरणादायी कथा आहे. जालना जिल्ह्यातील जाफराबाद तालुक्यातील एका छोट्या खेड्यातील रहिवासी असलेल्या गणेशने केवळ त्याच्या शिक्षण आणि मेहनतीच्या बळावर स्वतःसाठी एक स्थान निर्माण केले आहे. आपण अनेकदा पाहतो की लोक कोणत्याही व्यावसायिक शिक्षणाशिवाय पारंपरिक अनुभवाच्या आधारे व्यवसाय सुरू करतात, परंतु गणेशाचा प्रवास वेगळा आहे. त्याने दुग्धव्यवसायात कारकीर्द करण्याचा निर्णय घेतला आणि तो निर्णय यशस्वी झाला.
“शिक्षण, मेहनत, आणि हिम्मत यांच्या जोरावर स्वप्नं पूर्ण करता येतात,” हे सिद्ध करून दाखवणारी जालना जिल्ह्यातील गणेश अंधारेंची कहाणी खरोखरच प्रेरणादायी आहे. गावातील सामान्य पार्श्वभूमीतून येऊन, केवळ १ लिटर दुधाने सुरुवात केलेला हा तरुण आज ५० लाख रुपयांचा वार्षिक टर्नओव्हर असलेला डेअरी उद्योजक बनला आहे. त्याच्या या प्रवासातील संघर्ष, योजना, आणि यशाचे रहस्य समजून घेऊ या.
गावातून उद्योजकापर्यंत चा प्रवास
Dairy Business: जाफराबाद तालुक्यातील छोट्याशा गावात जन्मलेला गणेश अंधारे यांचं बालपण साधेपणात गेलं. शेती आणि पशुपालनावर अवलंबून असलेल्या कुटुंबात त्यांनी लहानपणापासूनच संसाराचे ओझं समजून घेतलं. पण, त्यांनी “पारंपरिक जगणं” स्वीकारलं नाही. शिक्षणाचं महत्त्व समजून, त्यांनी देऊळगाव राजा येथे प्राथमिक ते माध्यमिक शिक्षण पूर्ण केलं. पुढे, “डेअरी टेक्नॉलॉजी” हा विशेष कोर्स निवडण्यात त्यांनी आपल्या भविष्याची पहिली योग्य निवड केली.
“गावात दुधाचा व्यवसाय (Dairy Business) हा केवळ पैशासाठी नसून, जीवनशैलीचा भाग आहे. पण, योग्य टेक्निकल नॉलेज नसल्यामुळे बऱ्याच लोकांना यश मिळत नाही,” असं गणेश म्हणतात. त्यामुळेच त्यांनी डेअरी व्यवसायात प्रोफेशनल ट्रेनिंग घेण्याचं ठरवलं.
गणेशच्या यशामागे त्यांचं एज्युकेशनल बॅकग्राउंड आणि इंडस्ट्री एक्सपीरियन्स हे दोन्ही घटक महत्त्वाचे आहेत. डेअरी टेक्नॉलॉजीमध्ये डिप्लोमा पूर्ण केल्यानंतर, त्यांनी अमूल सारख्या प्रतिष्ठित डेअरी कंपनीमध्ये काम केलं. या कंपनीतून त्यांना मार्केटिंग, क्वालिटी कंट्रोल, आणि प्रॉडक्शन मॅनेजमेंट या तीन महत्त्वाच्या गोष्टी शिकायला मिळाल्या.
“अमूलमध्ये काम करताना मला समजलं की, केवळ दूध विकून भरपूर पैसे कमवता येत नाहीत. ते प्रोसेस करून व्हॅल्यू-अॅडेड प्रॉडक्ट्स तयार केले पाहिजेत,” हे त्यांनी प्रत्यक्षात शिकलं. हाच अनुभव त्यांना स्वतःचा बिझनेस सुरू करण्यासाठी प्रेरित करणारा टर्निंग पॉइंट ठरला.
अशाप्रकारे केली व्यवसायाला सुरुवात?
गावात परतल्यावर गणेशने सुरुवात केली ती फक्त १ लिटर दुधाने! सुरुवातीला, त्यांनी स्थानिक शेतकऱ्यांकडून दूध गोळा करून ते जवळच्या बाजारात विकायला सुरुवात केली. पण, त्यांनी इथेच थांबण्याचं मनात आणलं नाही. त्यांनी एक लहानसा डेअरी (Dairy Business) प्रॉडक्शन प्लांट सेट अप केला आणि दुधावर प्रक्रिया करून त्यातून लस्सी, दही, तूप, खवा, पेढे सारखे प्रॉडक्ट्स बनवायला सुरुवात केली.
त्यांच्या प्रयत्नांना गती मिळाली ती “गोपेश्वर” ब्रँडच्या मदतीने. हा ब्रँड त्यांनी स्वतःच डिझाइन केला आणि स्थानिक बाजारपेठेतून त्याची ओळख निर्माण केली. आज, हा ब्रँड जालना जिल्ह्याबाहेरही ओळखला जातो.
देउलगाव राजा येथे प्राथमिक आणि माध्यमिक शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर त्यांनी दुग्ध तंत्रज्ञानावरील विशेष अभ्यासक्रमात उच्च शिक्षण घेतले. हे शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर त्यांनी अमूल पार्लरसारख्या प्रसिद्ध कंपनीत काही काळ काम केले. या अनुभवाच्या बळावर त्यांनी स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याचा निर्णय घेतला आणि गावात परत येऊन स्वतःचा दुग्ध उत्पादन प्रकल्प उभारला.
सध्या या कारखान्यात दररोज सुमारे दहा हजार लिटर दूध गोळा (Dairy Business) केले जाते. हे दूध केवळ विकले जात नाही तर त्यावर प्रक्रिया करून विविध दुग्धजन्य पदार्थ तयार केले जातात. लस्सी, दही, तूप, खवा, पेढा, बसुंडी यासारखी विविध उत्पादने मोठ्या प्रमाणात तयार केली जात आहेत आणि ही सर्व उत्पादने त्यांच्या स्वतःच्या ‘गोपेश्वर “या ब्रँडखाली बाजारात विकली जात आहेत. गावातील हा तरुण केवळ व्यवसाय सुरू (Dairy Business) करून थांबला नाही, तर एक ब्रँड देखील तयार केला आणि स्थानिक बाजारापासून सुरुवात करून हळूहळू त्याच्या व्यवसायाचा विस्तार केला. आज या दुग्ध प्रकल्पाची वार्षिक उलाढाल 50 ते 60 लाख रुपयांपर्यंत पोहोचली आहे. इतकेच नाही तर या प्रकल्पामुळे अनेक स्थानिकांना रोजगारही मिळाला आहे.
रोज १०,००० लिटरचं मिल्क कलेक्शन:
सध्या गणेशच्या प्लांटमध्ये दररोज सुमारे १०,००० लिटर दूध प्रोसेस केलं जातं. यातील बरंच दूध स्थानिक शेतकऱ्यांकडून खरेदी केलं जातं, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना रिटेल पेक्षा चांगलं भाव मिळतं. हे दूध प्रोसेस करून १५ ते २० प्रकारचे डेअरी प्रॉडक्ट्स तयार केले जातात, जे ऑनलाइन आणि ऑफलाइन अशा दोन्ही मार्गांनी विकले जातात.
त्यांच्या या यशामुळे गावातील २५ ते ३० युवक-युवतींना डायरेक्ट रोजगार मिळाला आहे. तसेच, अप्रत्यक्षरित्या शेतकऱ्यांना आणि वाहतूक व्यवसायासारख्या सेक्टरमध्येही रोजगार निर्माण झाला आहे.
सक्सेस मंत्र: एज्युकेशन, एक्झिक्युशन, आणि एक्सपीरियन्स
गणेशच्या यशामागील तीन सूत्रे स्पष्ट आहेत:
१. एज्युकेशन: डेअरी टेक्नॉलॉजीमध्ये फॉर्मल एज्युकेशनने त्यांना सायन्टिफिक नॉलेज दिला.
२. एक्झिक्युशन: अमूलसारख्या कंपनीत काम करून प्रॅक्टिकल स्किल्स मिळवणं.
३. एक्सपीरियन्स: स्वतःच्या बिझनेसमध्ये ट्रायल-एंड-एरर पद्धतीने नवनवीन प्रयोग करणं.
“शिक्षण घेतल्यावर ते केवळ सर्टिफिकेटसाठी नको. त्याचा योग्य वेळी योग्य वापर हेच यशाचं गम्मत आहे,” असं गणेश सांगतात.
गावाचं उद्योगीकरण
गणेशच्या यशाने गावाच्या आर्थिक परिस्थितीत मोठा बदल घडवून आणला आहे. आता, शेतकरी केवळ शेतीवर अवलंबून न राहता, डेअरी व्यवसायातूनही (Dairy Business) अतिरिक्त उत्पन्न कमवू शकतात. तसेच, युवकांना रोजगार मिळाल्यामुळे पलायनवाद कमी झाला आहे. “आमच्या प्लांटमध्ये काम करणारे बहुतेक कर्मचारी हे गावातीलच आहेत. त्यामुळे समाजाचा आर्थिक पाया सुदृढ होतोय,” असं गणेश सांगतात.
नांदेड जिल्ह्यातील नंदकिशोर यांच्या एका आंब्याची किंमत तब्बल 10,000 रुपये!
नवे गोल्स, नवे ड्रीम्स:
आत्तापर्यंतचं यश पुरेसं न मानता, गणेश आता राज्यस्तरीय एक्सपॅन्शनच्या योजना आखत आहेत. त्यांचा लक्ष्य आहे की, पुढील ५ वर्षात “गोपेश्वर” ब्रँडची महाराष्ट्रभर ५० हून अधिक फ्रॅन्चायझी असावीत. तसेच, ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवर प्रॉडक्ट्सची विक्री वाढवणं, आणि एक्सपोर्टच्या दिशेने काम करणं हेही त्यांच्या प्लॅनमध्ये आहे.
यंग इंडियाचा मेसेज: “स्टार्ट स्मॉल, ड्रीम बिग”
गणेश अंधारेंची कहाणी प्रत्येक ग्रामीण तरुणासाठी एक मेसेज घेऊन येते: “संधी नाही मिळाली तर ती निर्माण करा.” त्यांनी दाखवून दिलं की, थोड्या संसाधनांपासून सुरुवात करूनही, योग्य प्लॅनिंग आणि मेहनतीने मोठं यश मिळवता येतं. शिक्षण आणि अनुभव यांचा मेळ घालून, स्वतःच्या पायावर उभं राहणं शक्य आहे.
“माझ्या सक्सेसचं क्रेडिट माझ्या फॅमिली आणि गावकऱ्यांना जातं. त्यांनी माझ्यावर विश्वास ठेवला म्हणूनच मी हे सगळं करू शकलो,” असं गणेश आपल्या समर्थन व्यवस्थेबद्दल सांगतात.
शेतीविषयक मोफत बातम्या वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
भारताच्या उद्योजकांची नवी पिढी
शिक्षण मिळवणे आणि त्याचा व्यवसायात (Dairy Business) योग्य वापर करणे हे गणेश आंधरे यांच्या यशाचे मुख्य कारण आहे. त्यांचे दुग्ध तंत्रज्ञान शिक्षण केवळ कागदावरच नव्हे तर व्यवहारात आणले गेले. त्याच वेळी, कंपन्यांमध्ये काम करताना मिळालेल्या अनुभवाचा चांगला वापर करून त्यांनी स्वतःचा व्यवसाय उभारला.
शेतीविषयक अधिक माहिती वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
एकेकाळी इतरांसाठी काम करणारा एक तरुण आज इतरांना काम देणारा उद्योजक बनला आहे. इतर तरुणांसाठी हा एक आदर्श ठरू शकतो. शिक्षणानंतर नोकरी न गमावता शिक्षणाचा योग्य वापर करून कोणीही स्वतःच्या पायावर उभे राहू शकते हे गणेश यांनी दाखवून दिले आहे.
भविष्यात, त्यांची उत्पादन श्रेणी आणखी वाढवण्याचा आणि राज्यभर त्यांचे ब्रँड नेटवर्क तयार करण्याचा त्यांचा मानस आहे. म्हणूनच, शिक्षण, अनुभव आणि चिकाटी या त्रिमूर्तीच्या बळावर यश मिळवता येईल, असे गणेश आंधरे हे ग्रामीण भागातील तरुणांसाठी एक जिवंत उदाहरण बनत चालले आहे.
गणेश अंधारे हे ग्रामीण भारतातील तरुणांच्या क्षमतेचे प्रतीक आहेत. त्यांनी सिद्ध केलं की, इनोवेशन, डेडिकेशन, आणि डिसायर या तीन गोष्टी असल्यास कोणत्याही व्यवसायात यशस्वी होता येतं. त्यांच्या प्रवासाने केवळ आर्थिक सक्षमीकरणच नाही, तर समाजप्रबोधनही घडवून आणलं आहे.
अशा प्रकारे, एका लिटर दुधाच्या (Dairy Business) सुरुवातीपासून ५० लाखांच्या यशापर्यंत पोहोचणारी ही कहाणी प्रत्येकाला “कधीही लेट नाही” हे शिकवते. गणेश सारखे उद्योजकच खरं तर नव्या भारताची खरी ताकद आहेत!
