आयुष्मान भारत योजना (Ayushman bharat yojana), ज्याला प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (PMJAY) असेही म्हणतात, ही केंद्र सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेअंतर्गत गरीब आणि गरजू नागरिकांना 5 लाख रुपयांपर्यंत मोफत आरोग्यसेवा दिली जाते. मात्र, या योजनेचा लाभ सर्व शेतकऱ्यांना मिळत नाही. काही विशिष्ट पात्रता निकषांनुसारच शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ दिला जातो.
शेतकऱ्यांसाठी पात्रता निकष
- आयकर भरणारे शेतकरी
जे शेतकरी आयकर भरतात, त्यांना या योजनेचा लाभ मिळत नाही. योजनेचा उद्देश आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांना मदत करणे असल्यामुळे, आयकर भरणारे शेतकरी अपात्र ठरतात. - सरकारी नोकरी किंवा पेन्शनधारक शेतकरी
जे शेतकरी सरकारी नोकरीत आहेत किंवा ज्यांना सरकारी पेन्शन मिळते, त्यांनाही या योजनेचा लाभ मिळत नाही. - मोठ्या प्रमाणावर शेती करणारे शेतकरी
ज्या शेतकऱ्यांकडे मोठ्या प्रमाणावर जमीन आहे किंवा स्थायी मालमत्ता आहे, त्यांनाही या योजनेचा लाभ मिळत नाही. उदाहरणार्थ:- 5 एकर किंवा त्यापेक्षा जास्त सिंचित जमीन असलेले शेतकरी.
- 7.5 एकर किंवा त्यापेक्षा जास्त जमीन असलेले शेतकरी.
- इतर आर्थिक स्थितीचे निकष
- ज्या कुटुंबांकडे मोटारीकृत वाहने (2/3/4 चाकी) आहेत.
- ज्या कुटुंबांकडे रेफ्रिजरेटर, लँडलाइन फोन किंवा मोठे पक्के घर आहे.
- ज्या कुटुंबातील सदस्यांचे मासिक उत्पन्न ₹10,000 पेक्षा अधिक आहे.
अपात्रतेचे कारण
- Ayushman bharat yojana: सामाजिक-आर्थिक जातीय जनगणना (SECC) 2011 च्या निकषांवर आधारित आहे. गरीब आणि वंचित घटकांना मदत करण्यासाठी ही योजना तयार करण्यात आली आहे. त्यामुळे आर्थिकदृष्ट्या सक्षम असलेल्या व्यक्तींना किंवा कुटुंबांना योजनेच्या कक्षेबाहेर ठेवण्यात आले आहे.
- केंद्र सरकारने सुरू केलेल्या आयुष्मान भारत योजनेचा लाभही शेतकऱ्यांना दिला जात आहे. आयुष्मान भारत योजनाः मात्र, त्यांच्यासाठी या योजनेत काही पात्रता निश्चित करण्यात आल्या आहेत. या नियमांचे पालन न करणाऱ्या शेतकऱ्यांना या योजनेंतर्गत मोफत उपचार मिळत नाहीत.
- आरोग्य हा प्रत्येकाच्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. लोक त्यांच्या आरोग्याची खूप काळजी घेतात. कारण त्यांना उपचारासाठी खर्च करावा लागत नाही, अनेक लोक यासाठी आरोग्य विमा घेतात.
योजनेच्या लाभांसाठी पात्र नाहीतः
- आरोग्य विमा मिळवल्याने नागरिकांच्या वैद्यकीय खर्चाची चिंता दूर होते आणि त्यांना चांगले उपचार मिळतात. मात्र, प्रत्येकाकडे आरोग्य विमा खरेदी करण्यासाठी पैसे नसतात.
- पैसे नसल्यामुळे अनेक लोक आरोग्य विमा घेऊ शकत नाहीत. या लोकांना सरकार मदत करत आहे. यासाठी सरकारने 2018 मध्ये एक योजना सुरू केली आहे.
- आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत (Ayushman bharat yojana) सरकार 5 लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचार देते. सरकारच्या या योजनेअंतर्गत आतापर्यंत देशातील कोट्यवधी लोकांना मोफत उपचार मिळाले आहेत आणि अनेकजण या योजनेचा लाभ घेत आहेत.
आयुष्मान भारत योजना हे शेतकरी मार्च 2025 मध्ये योजनेच्या लाभांसाठी पात्र नाहीतः
देशातील शेतकऱ्यांना आयुष्मान भारत योजनेचा (Ayushman bharat yojana) लाभही मिळत आहे. मात्र, यासाठी काही अटी आणि नियम आहेत. आयुष्मान भारत योजनाः जे शेतकरी हे पूर्ण करतात, तेच या योजनेचा लाभ घेतात, जे शेतकरी इन्कम टॅक्स भरतात, त्यांना या योजनेचा लाभ मिळत नाही.
याशिवाय सरकारी नोकरी करणाऱ्या किंवा सरकारी पेन्शन मिळवणाऱ्या शेतकऱ्यांनाही आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत 5 लाख रुपयांपर्यंतच्या मोफत उपचाराचा लाभ मिळत नाही. आयुष्मान भारत योजना हे शेतकरी मार्च 2025 मध्ये योजनेच्या लाभांसाठी पात्र नाहीतः ज्यांच्याकडे जास्त शेती आहे, ज्यांच्याकडे पक्की घरे आणि प्रचंड संपत्ती आहे, त्यांनाही आयुष्मान भारत योजनेचा लाभ मिळत नाही. ज्यांच्याकडे जास्त जमीन आहे त्यांनाही आयुष्मान भारत योजनेचा लाभ मिळत नाही.
शेतकरी पीएम आयुष्मान योजनेच्या अधिकृत संकेतस्थळाला भेट देऊन त्यांची पात्रता तपासू शकतात. याशिवाय, तुम्ही तुमच्या जवळच्या सी. एस. सी. केंद्रावर जाऊनही तुमची पात्रता तपासू शकता. सरकारची ही योजना गरीब आणि गरजू लोकांसाठी आहे.
योजनेच्या लाभांसाठी पात्र नाहीतः
देशातील गरजू आणि गरीब लोकांना चांगल्या आरोग्य सुविधा उपलब्ध करून देण्यासाठी केंद्र सरकारने ही योजना सुरू केली आहे. आयुष्मान भारत योजनेंतर्गत देशातील जनतेला पाच लाख रुपयांपर्यंत मोफत उपचार दिले जात आहेत.
जर तुम्ही या योजनेसाठी अद्याप अर्ज केला नसेल तर शक्य तितक्या लवकर आयुष्मान योजनेसाठी अर्ज करा आणि योजनेसाठी पात्र व्हा. जेणेकरून रुग्णालयात उपचार घेण्यासाठी वेळ येईल तेव्हा तुम्हाला कोणत्याही समस्येला सामोरे जावे लागणार नाही.
शेतकऱ्यांना आयुष्मान भारत योजनेचा लाभ मिळवण्यासाठी काय करावे लागते
- पात्रता तपासा
अपात्र ठरलेल्या शेतकऱ्यांनी अधिकृत वेबसाइट (pmjay.gov.in) किंवा जवळच्या कॉमन सर्व्हिस सेंटरला भेट देऊन आपली पात्रता तपासावी. - वैकल्पिक विमा योजना
अपात्र शेतकऱ्यांनी खासगी आरोग्य विमा योजनांचा विचार करावा, ज्याद्वारे त्यांना आरोग्यसेवेचा खर्च कमी करता येईल.
योजनेचे फायदे आणि उद्दिष्ट
- गरीब आणि गरजू नागरिकांना गंभीर आजारांवर मोफत उपचार उपलब्ध करून देणे.
- आरोग्यसेवेवरील आर्थिक बोजा कमी करणे.
- ग्रामीण भागातील लोकांसाठी आरोग्य सुविधा सुलभ करणे.
आयुष्मान भारत योजनेचा (Ayushman bharat yojana) लाभ मिळवण्यासाठी शेतकऱ्यांना काही विशिष्ट नियम आणि पात्रता निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे. या योजनेचा उद्देश गरीब आणि वंचित कुटुंबांना आरोग्य सेवांचा लाभ देणे आहे. खालीलप्रमाणे या योजनेच्या अंतर्गत लागणाऱ्या नियमांची माहिती दिली आहे:
1. आर्थिक पात्रता
- आयकर भरणारे शेतकरी: आयकर भरणारे शेतकरी या योजनेच्या लाभासाठी अपात्र आहेत. योजनेचा उद्देश गरीब आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांना मदत करणे आहे.
2. शेतजमीन
- शेतजमीनची मर्यादा: ज्या शेतकऱ्यांकडे 5 एकर किंवा त्यापेक्षा जास्त सिंचित जमीन आहे, त्यांना या योजनेचा लाभ मिळत नाही. यामुळे मोठ्या प्रमाणात शेती करणारे शेतकरी अपात्र ठरतात.
3. सरकारी नोकरी किंवा पेन्शनधारक
- सरकारी नोकरी: जे शेतकरी सरकारी नोकरीत आहेत किंवा ज्यांना सरकारी पेन्शन मिळते, त्यांनाही या योजनेचा लाभ मिळत नाही.
4. कुटुंबातील सदस्यांची आर्थिक स्थिती
- संपत्ती आणि वाहन: ज्या कुटुंबांकडे मोटारी, रेफ्रिजरेटर, लँडलाइन फोन किंवा स्थायी पक्के घर आहे, त्यांनाही या योजनेचा लाभ मिळत नाही.
5. अर्ज प्रक्रिया
- अर्ज करणे: पात्र शेतकऱ्यांनी आयुष्मान कार्डसाठी अर्ज करणे आवश्यक आहे. अर्ज करण्याची प्रक्रिया ऑनलाइन किंवा कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) द्वारे केली जाऊ शकते.
6. अधिकृत वेबसाइटवर तपासणी
- पात्रता तपासणे: शेतकऱ्यांनी अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन आपली पात्रता तपासावी लागते. त्यासाठी आधार कार्ड आणि इतर आवश्यक कागदपत्रे सादर करावी लागतात.
या नियमांचे पालन करूनच शेतकऱ्यांना आयुष्मान भारत योजनेचा लाभ मिळवता येतो. योजनेचा उद्देश गरीब आणि गरजू लोकांना आरोग्य सेवांचा लाभ देणे असल्याने, आर्थिकदृष्ट्या सक्षम व्यक्तींना या योजनेतून वगळण्यात आले आहे.
आयुष्मान भारत योजने (Ayushman bharat yojana) अंतर्गत शेतकऱ्यांना मिळणारे मोफत उपचार काय आहेत
आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत (Ayushman bharat yojana) शेतकऱ्यांना मिळणारे मोफत उपचार विविध गंभीर आजारांवर आधारित आहेत. या योजनेत पात्र कुटुंबांना प्रत्येक वर्षी 5 लाख रुपयांपर्यंतचे मोफत उपचार मिळतात. खालीलप्रमाणे या योजनेअंतर्गत उपलब्ध असलेल्या उपचारांची माहिती दिली आहे:
उपचारांचे प्रकार
- रुग्णालयात दाखल होणे
- शेतकऱ्यांना आवश्यकतेनुसार सरकारी आणि खासगी रुग्णालयात दाखल होण्याची सुविधा आहे.
- शस्त्रक्रिया
- आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत शस्त्रक्रियांचा समावेश केला जातो, ज्यामध्ये हृदयविकार, किडनी ट्रान्सप्लांट, गुडघा बदलणे, आणि इतर गंभीर शस्त्रक्रिया समाविष्ट आहेत.
- गंभीर आजारांवर उपचार
- या योजनेत 1356 पेक्षा अधिक गंभीर आजारांवर मोफत उपचार दिले जातात, जसे की:
- कर्करोग (Cancer)
- हृदयरोग (Heart Disease)
- मूत्रपिंड व यकृताचे आजार (Kidney & Liver Diseases)
- श्वसन व न्यूरोलॉजिकल विकार (Respiratory & Neurological Disorders)
- मानसिक विकार (Mental Illness)
- नवजात बालकांचे आजार (Newborn Disorders)
- या योजनेत 1356 पेक्षा अधिक गंभीर आजारांवर मोफत उपचार दिले जातात, जसे की:
- वैद्यकीय तपासणी आणि औषधे
- रुग्णालयात दाखल झाल्यानंतर आवश्यक वैद्यकीय तपासणी, औषधे आणि वैद्यकीय साहित्याचा खर्च देखील सरकार उचलतो.
- कॉम्प्लिकेशनचे उपचार
- उपचारादरम्यान उद्भवलेल्या कोणत्याही कॉम्प्लिकेशनचे उपचारही या योजनेअंतर्गत केले जातात.
उपचाराची प्रक्रिया
- पात्र व्यक्तींनी पॅनेलमध्ये असलेल्या रुग्णालयात जाऊन ओळखपत्र दाखवावे लागते.
- पात्रता पुष्टी झाल्यानंतर रुग्णालय तुम्हाला लागणाऱ्या उपचारांची माहिती देऊन त्यानुसार उपचार सुरू करेल.
उपलब्ध रुग्णालये
- आयुष्मान भारत योजनेअंतर्गत (Ayushman bharat yojana) देशभरातील 37,500 हून अधिक सरकारी आणि खासगी रुग्णालये पॅनेलमध्ये समाविष्ट आहेत, ज्यामुळे लाभार्थ्यांना विविध ठिकाणी उपचार घेण्याची सोय उपलब्ध आहे.
आयुष्मान भारत योजना (Ayushman bharat yojana) ही गरीब आणि वंचित घटकांसाठी एक वरदान ठरली आहे. मात्र, आर्थिकदृष्ट्या सक्षम असलेल्या शेतकऱ्यांसाठी ही योजना उपलब्ध नाही. त्यामुळे अपात्र शेतकऱ्यांनी इतर पर्यायांचा विचार करून आपले आरोग्य सुरक्षित ठेवावे
शेतीविषयक मोफत बातम्या वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
शेतीविषयक अधिक माहिती वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा
कृषी यशोगाथा: शेतीतून करोडपती होण्याची संधी ! या तरुण शेतकऱ्याने दाखवला नवा मार्ग
कृषी यशोगाथा: वयाच्या 24 व्या वर्षी ₹1.5 कोटी वार्षिक पगाराची नोकरी सोडून, शेती करण्याचा निर्णय, ध्येय आहे शेतीतून ₹22 कोटी कमावण्याचे
कृषी माहिती: शेतकऱ्यांसाठी सुवर्णसंधी ! आंब्याच्या ‘या’ 11 जातींमधून लाखोंचा नफा
कृषी यशोगाथा: नैसर्गिक शेतीबद्दल कृषी सदस्यांकडून प्रशिक्षण
कृषी यशोगाथा: स्ट्रॉबेरीच्या शेतीमुळे नशीब बदलले, केवळ 5 महिन्यांत कमावले 9 लाख